Lurraren Altxamenduaren jarrera eta deia egungo nekazaritza-mugimenduaren aurrean

Egiaztapena apelaezina da: zenbat eta nekazari gutxiago egon, orduan eta gutxiago atera ahal izango dute bizimodua, baldin eta ustiategiaren azalera behin eta berriro handitzea lortzen ez badute eta bidean bizilagunak irensten. Baldintza horietan, «enpresari bihurtzea», FNSEAk agintzen duen bezala, ibilgailua erosteko leporaino zorpetu den Uberren gidariaren egoera berean jartzea da, bere negozioa egiteko kontratista bakar baten mende baitago… Horri klima-aldaketaren basakeria erants diezaiogun – muturreko gertakari klimatikoak, lehorteak, suteak, uholdeak… –, baita horrek dakartzan desordena ekologikoak ere. Haren arrastoari jarraituz, gaixotasun berrien eta beste epizootia[3] batzuen ugalketak lanbidea ia ezinezko eta izatez bizigaitz bihurtzea lortzen du, ezegonkortasun larri horren ondorioz.Matxinatzen bagara, hein handi batean, nekazaritza- eta industria-mundu honetako hondamendien aurka egiten dugu, hain maiz desagertzen ikusi ditugun gure familien baserrien oroitzapen biziarekin eta berriro finkatzeko bidean aurkitzen ari garen zailtasunen amildegiaren kontzientzia zorrotzarekin. Industria eta mega-enpresa horiek dira horren guztiaren erantzuleak; izan ere, inguruko lurrak eta etxaldeak irensten dituzte, nekazaritza-ekoizpenaren aurrerapenaren ondorioz, eta inor konturatu gabe gabe hiltzen dute, nekazarien munduan geratzen dena isilduz. Industria horiei aurre egin behar izan diegu gure mugimenduaren hasieratik, eta ez nekazarien aurka.

Argi eta garbi baieztatzen badugu nekazarien likidazio sozial eta ekonomikoa eta nekazarien bizimoduen suntsipena hertsiki lotuta daudela – baserriak landa-hegaztien erritmo berean desagertzen dira, eta, aldi berean, landa-industrien konplexuak ere gora egiten du, eta horrek hesia estutzen du, berotze globala bizkortzen ari den bitartean–, ez dugu zalantzarik nolabaiteko industria-ekologiak, teknokratikoak eta gobernu-ekologiak prozesu horretan dituzten ondorio kaltegarriei buruz. Nekazaritzan ingurumen- eta osasun-arauen ondoriozko kudeaketa, zentzu horretan, erabat anbiguoa da. Herrien osasuna eta haien bizibideak ez babesteaz gain, nekazaritza-ustiategiak industrializatzera daraman bektore berri bat eratu du, nahiz eta asmo onak izan. Arau horiek aspaldidanik eskatzen dituzten inbertsio ikaragarriek bizkortu egin dute, alde guztietan, egituren kontzentrazioa eta kontrol iraunkorren pean burokratizatzea, eta horrek ofizioaren zentzua erabat galtzea ekarri du.

Gai ekologikoa gai sozialetik bereizteari uko egiten diogu, bai eta «trantsizio pertsonal» lausoen bidez banakako praktikak aldatzeko prest dauden kontsumitzaile eta herritar arduratsuen gai bihurtzeari ere. Ezinezkoa da sektore hiperintegratu batean harrapatuta dagoen abeltzain bati eskatzea beste norabide bat har dezala eta industria-ekoizpenetik atera dadila. Era berean, lotsagarria da eskatzea estrukturalki elikadura arloko dirulaguntzen mende dauden milioika pertsona has daitezela «organikoa eta tokikoa kontsumitzen». Gainera, ez dugu lurreko lanaren beharrezko ekologizazioa «araudi» eta «zerrenda» gai huts batera murriztu nahi: erremedioa ez da iritsiko nekazarien praktiken gaineko burokrazien kontrola indartuz. Egitura-aldaketarik ez da gertatuko harik eta gure bizitzetan dauden lotura ekonomiko eta teknokratikoak gainetik kendu arte, eta borrokaren bidez bakarrik askatu ahal izango ditugu.

Nekazariei eman beharreko irakaspenik ez dugun arren, ezta promesa faltsurik ere, esan dezakegu nekazariekin batera izandako borroken esperientziak – beharrezkoak ez diren eta inposatutako proiektu handien aurka, mega-baltsena kasu – gure apustu estrategikoak gidatzen dituzten ziurtasun batzuk eman dizkigula.

Ekologia nekazaria eta herrikoia izango da edo ez da izango. Nekazariak eta herrietako elikagaien segurtasuna eta gure azken autonomia-bazterrak desagertu egingo dira industriaguneen aurka, baldin eta lurra berreskuratzeko gizarte-mugimendu zabal bat eraikitzen ez bada, lurra pilatzearen eta suntsitzearen aurrean. Eta hori gertatuko da, zalantzarik gabe, oztopoak – merkataritza askeko itunak, prezioen desarautzea, nekazaritzako elikagaien sektorearen eta etxeetako kontsumoaren hipermerkatuen monopolio-nagusitasuna – gure bizitzaren eta nekazaritzaren gaineko merkatuaren nagusitasuna markatzen dutenak; tekno-baikortasunetik – bioteknologia genetikoa-robotizazioa-digitalizazioaren triptikoa – aurreranzko ihesa gelditzen ez bada; nekazaritzako industria-eredua berregituratzeko funtsezko megaproiektuak neutralizatzen ez badira; elikagaien komunizaziorako palanka egokiak aurkitzen ez baditugu, aldi berean, ekoizleen diru-sarrerak ziurtatzeko eta elikatzeko eskubide unibertsala bermatzeko.

Gainera, ugalkortasunean eta ustekabeko aliantzen boterean sinesten dugu. FNSEAk mugimenduaren kontrola lortu nahi duen une honetan – bereziki, kontrolatzen dituen blokeo-puntuetako batzuetan, «FEDEan sindikatutako» nekazaria ez dirudien guztia jazartzen duenean –, uste dugu aldaketa bat gerta daitekeela mobilizatutako nekazarien eta gobernuaren politika ekonomiko harraparien aurka azken urteotan altxatu diren mugimendu sozial eta ekologikoko beste kide batzuen arteko topaketari esker. «Korporatibismoa» izan da beti nekazarien ezintasunaren erantzulea, nekazaritzako biziraupen-bitartekoak bereizteak sarritan hiriko langileen porrota ekarri duen bezala. Beharbada, horma batzuk bota eta blokeoak sendotzen jarraitzeko unea da, oraindik oinak mugimenduan jarri ez dituztenen bila joanda. Beharrezkoa da datozen hilabeteetan lurraldeko biztanleen eta lurreko langileen arteko borroka amakomunekin jarraitzea.