Abuztuaren amaieran 500 zuhaitz inguru moztu eta bota zituzten Donostiako Marrutxipi inguruan, autobiarekiko lotura berria eraikitzeko. Horrela, hiri barruan zegoen beste habitat natural bat desagertzen zen, bertako landarediko habitat natural txiki bat. Urte batzuk daramatzagunontzat argi daukagu gertaera honek egieztatu ziguna: gure politikariek, Donostiako Udalak, Gipuzkoako Foru Aldundiak eta gainerako erakundeek hiri ekologikoagoei buruz eta larrialdi klimatikoaren aurka egindako diskurtso horiek guztiak hitz hutsak dira. Erretorika. Green-washing edo arbiketa berdea. Zurikeria. Errealitatera joaten garenean, bost axola zaiela egiaztatzen dugu
Isuriak gutxitzeaz hitz egiten dute, eta errepide gehiago eraikitzen dituzte, ibilgailuen zirkulazio fosilista errazteko. Karbono-hustubideei buruz hitz egiten dute eta geratzen zaizkigun eremu natural urriak suntsitzen dituzte, antzinako zuhaitzak, basoak, CO2 eta berotegi-efektuko gainerako gasak xurgatzen dituztenak, baina, batez ere habitatak direla eta beren bizitzarekin Planetaren Bizitza sustatzen dutela. Ez dute lotsarik.
baso erresistentzia 
bosque resistencia bosque resistencia 0 
Bitartean, gure hiria hormigoi gehiagorako prestatzen ari dira, beste hainbat baso eta zuhaitz parean etzan dituen mini-metroa edo Abiadura Handiko Trena (AHT) bezalako beste proiektu batzuetarako. Beste proiektu anakroniko horretan bezala, Bolintxun eragin bera izan zuen Bilboko SuperSurra eraikitzea. Nola justifikatzen da hondamendiaren tamaina egoera honetan, klima- eta ingurumen-larrialdi honetan? Izan ere, aurten bezala, tenperatura altuak, lehorteak eta suteak direla eta, ondorioak nabariagoak eta dramatikoagoak dira. Ekosistema aberatsak izateaz gain, basoek ura biltzeko ahalmena dute, eta berotik, lehorteetatik eta uholdeetatik babesten gaituzte. Zer kontraesana haiengandik libratzen garen bitartean edo monolaborantzak landatzen ditugun bitartean, beren funtzioa beteko balute bezala!
Baina, gainera, diogun bezala, basoak eta zuhaitzak berez murrizten diren egoera batean gaude, kontrolatu ezin ditugun baldintzengatik (nahiz eta gure erantzukizuna diren eta bai arindu ditzakegula!). Amazoniako oihana eta beste batzuk eta zuhaitzak galtzea eragiten duten suteak; edo lehortea eta, neurri handiagoan, basamortutzea. Edo, are gehiago, baso-soiltzeak ere eragiten duen gerra: joan den martxoan, Errusiako Defentsa ministroak Ukrainako basoak bereizi gabe mozteko (ez soilik leherketak eta suteak) egindako eskaeraren berri izan genuen1. Jakina, egoera honetan, behar dugun azken gauza da 500 zuhaitz modu horretan galtzea; Azken suteek, azken bero-boladak desagerrarazitakoei zuhaitz gehiago gehitzea.
Defendatu egin behar genituen. Ez dugu egin. Arrazoi askorengatik. Baina beste leku batzuetan defentsa martxan dago. Borroka klimatiko horren parte da, are gehiago: ingurumenekoa da eta kapitalismoaren aurkakoa da, soziala da, politikoa da, gizaki gisa zuhaitz horiek behar ditugulako. Planetako biztanle gisa behar ditugu. Eta ekosistema horiek behar dituzte, Planetak behar ditu!
Basoak babesteko kanpamentuek 1980ko hamarkadan izan zuten gorakada, Estatu Batuetako hego-mendebaldean, sequoyen mozketaren aurkako borrokan. Mugimendu horrek basoak kanpamentuen bidez okupatzea, zuhaitzetan esertzea eta abar planteatzen zituen. Eta Erresuma Batuaren errepide programa nazional baten aurkako mugimendua inspiratu zuen. Kanpaldiak nonahi errepikatzen ziren programatutako errepide guztietan. Etxeak eraikitzen ziren zuhaitzetan, benderrak (olanadun haga-denda inprobisatuak) edo tunelak ere bai lur mehatxatuaren azpian, makineriaren okupazioarekin eta ekintza zuzeneko beste formula batzuekin batera. Horiei beste metodo batzuk gehitu zitzaizkien, hala nola bidoi eta tripodeetan kateatzeak, aktibistak igotzen zituztenak, orain nazioartean ere hartu direnak. Guztietan bilatzen zen enpresei eta erakundeei aurrera egiteko asmoa kentzea, zuhaitz-etxeetan, tuneletan, tripodeetan edo bidoietan aktibisten bizitzek zuten arriskuaren aurrean.
Metodo horiek inspiratzen jarraitzen dute eta praktikan jarraitzen dute baso-soiltzeak aurrera egin ahala eta beste modu batzuetan (politikoak, legalak) gelditzeko ezintasunaren aurrean. Gaur egun, basoen defentsarako eremuak Alemanian eta Polonian biltzen dira, baina Estatu Batuetan, Austrian eta Ingalaterran ere badaude.
Deforestazioari aurre egiten Polonian
Abuztu honetan iritsi zitzaizkigun Poloniako berriak, 219 basoaren defentsa-eremu bat hustu zutela Noran. Basoaren defendatzaileak urte bat baino gehiago (583 egun) bizi izan ziren baso horretan, desagertzetik defendatzeko. 219a basoak historia aberatsa du: 1945era arte ez zen zuhaitzik moztu. Orain zuhaitzen % 30 moztea aurreikusten da. Baso hori Nature 2000 Bieszczady eremuan sartuta dago, nahiz eta, beste kasu askotan bezala, hori ez den baso-soiltzerako oztopo.
Herrialde berean, beste kanpamentu batek eutsi egiten zion Puszcza Borecka baso primitiboaren mozketari. Abuztuaren amaieran, gizon mozorrotuek kanpaldiko partaideei eraso zieten. Erasotzaileak pertsona bat zuhaitz batetik arrastaka eramaten saiatu ziren, zuhaitz-adaburuetan kokatutako etxe bateko zintzilikarioak suntsitu zituzten eta, ondoren, ibilgailu batean joan ziren.
Eraso honek Khimkiko (Errusia) basoan 2011n mozketaren aurkako ekintzaileak jasan zuena gogorarazten digu. 2012an, Australian antzeko larderia taktikak erabili zituzten Tasmaniako basoa defendatzen zuten ekintzaileen aurka, haien etxeak erre zituzten.
Poloniaren eta Bielorusiaren arteko milaka urteko baso primitiboa altxor bat da, 800 bisonteen bizilekua. Azken urteotan, mozketak ugaritu egin dira, baina, zalantzarik gabe, inpaktu handiena Bielorrusiako mugan migrazioa eragozteko horma bat eraikitzeak eragin du. Europa Harrezia babesteko horma erraldoi horrek (bai, Trumpek ez zituen hormak bakarrik eraikitzen!) 353 milioi euroko aurrekontua du, eta Budimexek eraiki zuen, Ferrovial espainiarren subsidiario batek. Hura eraikitzeak berekin zekarren mugan zehar 200 metroko eremu bat moztea, makinentzako sarbideak, materialen eta erreminten biltegiak, etab. Uztailaren 1ean Budimex-Ferrovialek proiektu horren amaieraren berri eman zuen.
2017an, Poloniako gobernuak basoen mozketa liberalizatu zuen Szyszko legearen bidez. Erreakzio gisa, Matki Polki na wyrębie (Mozketaren aurkako Ama Poloniarrak) taldeak iraun zuen, eta mozketan atera zituzten argazkiak, umeei bularra ematen, hondamendiaren tamaina emateko.
Alemaniako meatzaritzaren eta desarrollismoaren aurrerapenaren frontea
«Alemaniako Baso Okupazio Mugimenduak» bere artikulu propioa izan zuen A Planetan, izen bereko CrimethInc-en artikulo baten itzulpena. Bertan, arrobi batek mehatxatutako Altdorfer Wald basoko kanpamentua azaltzen zen, 2021eko otsailaren 26tik iraun zena. 2020ko urrian, Flensburgeko beste kanpaldi bat bat hustu zuten. Jendea zuhaitzetan eta plataformetan etxeak eraikitzen hasi zen, bertan hotel bat eta aparkaleku bat eraikitzeko moztu behar ziren zuhaitzak salbatzeko.
Alemaniako baso-erresistentzia sendoena Hambachena da, izen bereko aire zabaleko lignito-meategiari lotutako suntsiketaren aurka. Kanpamendu honek 10 urte bete ditu, 2012ko apirilaren 14an hasi baitzen. Meatze hau RWErena da eta 1978tik ustiatzen da. 500 metrorainoko sakonera du eta 43,8 km2-ko hedadura. Meatze-ustiapenera bideratutako azalera, guztira, 85 km2-koa da. Horrek esan nahi du meatze hau pixkanaka lurraldea eta komunitateak irensten ari dela
1Sergei Shoiguk Vladimir Putin Errusiako presidenteari egindako eskaera, Defentsa Ministerioko Inteligentzia Zuzendaritza Nagusiak argitaratua. https://ukranews.com/en/news/841471-russia-plans-massive-deforestation-of-ukrainian-ans
(Orain mehatxatuak Manheim eta Morschenich dira) eta Hambacheko basoa, zeinaren % 90 suntsitu baitu. Hori dela eta, defenda eremuak azalera zabal horretan lekualdatzen edo berrabiatzen dira. Mugimenduan bertan aldarrikatzen duten bezala, «hustuketa bakoitzaren ondoren berrokupazio bat egon da beti» .
Erresistentzia eremu hau Ende Gelände mugimendutik gertu dago. Mugimendu horrek lignito-ikatzaren erabilera larrialdi klimatikoarekin lotzen du eta desobedientzia zibil masiboaren alde egiten du. Komunikatuak aurrera jarraitzen du: «erresistentzia Hambacheko basoan beti izan da tokiko borroka bat baino zerbait gehiago. Kontua da zapalkuntza-mekanismoei aurre egitea eta kapitalismoak patriarkatuan dituen botere-harremanak ikusaraztea» .
Wald statt Asphalt , Asfaltoaren ordez Basoa izeneko sarea sortu zen jatorriz Neuental eta Kassel arteko autobidearen 42,5 km-ko trazaduraren aurkako protestak babesteko eta Dannenröder basoa kontserbatzeko. 2019ko urrian eraiki ziren lehen plataformak zuhaitzen adaburuetan. 2020ko azaroan hustu egin zuten, baina borrokak beste proiektu batzuen aurka jarraitu zuen, hala nola, Lobauko autobidea, Vienako ekialdean, A44, A14, A26, A20, A49, Langengo basoaren mehatxua legarra ustiapenarengatik. Horrela, uztail honetan hasi zen Osnabrückeko basoaren okupazioa eta defentsa.
2015ean, Robin Wood erakundeak protesta-kanpamendu bat mantendu zuen Treburer Oberwald basoan (Offenbach), Frankfurt aireportuko 3. terminalaren eraikuntzaren aurka.
September 20, 2018 Steffan killed
Atlantaren okupazioa Cop Cityren aurka
Estatu Batuetan, basoak babesteko egungo kanpamentuetako bat Atlantakoa da, urtarrilaren 18an hasi eta oraindik jarraitzen duena, duela gutxi jakinarazi dugun bezala. Hiri honetan Weelaunee inguruko baso bat (South ibaia) Cop City, Poliziaren Hiria, espekulazio- eta polizia-proiektuak mehatxatuta dago, eta Blackhall estudioetako zinemarako makro-eszenatoki batek. Baso hau Muscogee herriarena zen (Creek). Kanpamendu honek tokiko partaidetza handia izan du, haien hiritik hurbilen dagoen eremu zuhaizti eta basatia desager daitekeela sentitzen dutelako. Urtarrilaren 28an poliziaren eta ekintzaileen arteko liskarrak ere izan ziren, horietako batzuk atxilotuta zeudela.
Hainbat makina saboteatu dituzte.
Nahiz eta zehaztki ez basoak defendatzeko helburuarekin, nahiz eta kasu askotan ere bai, 2010eko hamarkadaren amaieran oliobideen proiektuek aurrera egiteko kanpaleku asko sortu ziren. Nahiz eta ezagunena DAPLren aurkako Standing Rock izan, Dakotan, beste batzuk ere izan ziren, hala nola Two Rivers Texasko mendebaldean Trans Pecos oliobidearen aurka (TPPL), eta Pilgrim oliobidearen eta AIMren hedapenaren aurkako Split Rock Sweet Waterrekoa (New Jersey), eta beste bat Hego Dakotan, Keystone XL oliobidearen aurkakoa eta gehiago.
Kanadan ere 1993an desobedentzia zibileko mugimendu handia sortu zen Vancouver uharteko (British Kolonbia) jatorrizko baso mozketaren aurka. Urte horretan, Basoko Gerra deitutakoa gertatu zen, 856 atxiloketarekin. Iaz mozketak eta horien garraioa asko blokeatu zituzten. Ekainean, poliziak manifestariak erreprimitu eta azken kanpalekua hustu zuen.
UK: autobideetatik eta ES2tik basoa defendatuz
Errepideen aurkako mugimenduaren ondoren, baso-defentsako eremuak Erresuma Batuko hurrengo proiektu desarrollista handienak mehatxatutakoetara mugatu ziren: HS2 abiadura handiko trena (High Speed 2 edo Abiadura Handiko 2). Mugimendu klimatikoa azken urteotan indarra hartzen joan denez eta ekintza zuzenaren metodo gehiago hartu dituenez politikarien ardura-faltaren ondorioz. Hori dela-eta HS2 Rebellion eratu zuten Extinction Rebellion bezalako taldeek erresistentzia eremuekin bat eginez. HS2ak antzinako 44 hektarea baso suntsituko ditu: 1600. urtetik etengabe zuhaiztutako basoak dira hauek, ordezkaezinak beraz. Hasiera batean, proiektu horrek 83 basoren afekzioa kontabilizatzen zuen, benetan 108 direnean. Aukera horretan 3 akanpalekuak altxatu ziren, bi Buckinghamshiren eta bat Staffordshiren, baina dagoeneko hustu egin ditu poliziak.
Moztutako baso horietako batzuk Fulfen eta Little Lyntus, Staffordshire, izan ziren 2020ko irailean, nahiz eta proiektuak «lekualdatzea» aurreikusten zuen. Horretarako, moztuta dauden zuhaitzetako anduiak birlandatzeko planteamendu zentzugabea proposatu zuten. Baina berragertzeko denbora egokitik kanpo egiteaz gain, konplexutasun naturala eta ekosistemikoa alde batera utzita egiten dute. Hala eta guztiz ere, etengabe aurkezten dute proiektu hau “munduko jasangarriena dela, eta Britainia Handiari klima-aldaketaren aurka borrokatzen eta 2050erako zero karbono garbiko (Zero Net) helburuak lortzen lagunduko dio” (Kat Stanhope, HS2ren lehen faseko ekologia-burua).
Baina astinaldiak jarraitzen du: irailaren 5ean, Dave Buchan aske utzi zuten, 100 egunez espetxean egon ondoren, errekerimendu zibil bat ez betetzeagatik. Buchan HS2k kaltetutako Bluebelleko basoaren (Staffordshire) defentsan parte hartzen ari zen. Bertan tunelak ere egin zituzten, trenaren eraikuntza eragozteko. Uztailaren 28an Buckinghamshireko Wendover Active Resistanceko (WAR) aktibistak ere zigortu zituzten. 47 egun eman zituzten tuneletan, Erresuma Batuko historiako tunel luzeena. Epaiak 100 egun eta urtebete artekoak izan ziren. Epai horiek eredutgarrizat hartu ziren. Kanporatutako ekintzaileetako bat Swampy (Dan Hooper) ospetsua izan zen, 28 egun lur azpian igaro ondoren. 2020an ere atxilotu zuten, zuhaitz-etxe batean HS2aren aurka ari zenean. 2021ean, bere 16 urteko semea ere, Rory, berarekin itxi zen Euston geltokiaren aldameneko parkearen azpiko tunel batean, 22 eguneko protestagatik.
Swampy Bristolen ezagutu nuen, han 1996an bizi izan zenean, britainiar hedabideetan ospetsu egin eta handik denboraldi batera, metodo hori (tunela) Fairmile, Devonen A30 handitzeko saiakeretan praktikan jartzeagatik. Orduan astebete eman zuen lur azpian. Oraindik ez zegoen sare sozialik, soilik inprimatutako egunkariak, telebista-kanalak eta internet hasiberria zen, baina Swampy gaur egun «biral» deitzen duguna bihurtu zen.
Kanpaldi batetik ere saiatu ziren Somerseteko haritz handi bat salbatzen. Abuztuaren 2an erori zen, A303ra sartzeko errepide bat zabaltzeko.
Denboran zehar oroituz
Basoen defentsa, jakina, oso aspaldikoa da. 1970ean, Indiako Chipko Mugimenduko emakumeek mozketa eragozteko beren komunitateko zuhaitzak inguratu zituzten, berentzat ezinbestekoak zirelakoan. Esan bezala, 1980an hasi ziren kanpamenduak eta erresistentzia Estatu Batuetako hego-mendebaldean. Mugimendu horretan, ekintza zuzeneko metodoak jarri ziren praktikan, hala nola basoen okupazioa, zuhaitzetan esertzea, etab., zur-industria kolokan jarriz. Bertan nabarmendu ziren Judi Bari, zerbitzu sekretuen ondorengo helburua, eta Julia Butterfly Hill, 738 egunez zuhaitz batean egon zena.
Horiek izan ziren Earth First! -ren eta basoen defentsarako ekintza zuzenaren hastapenak, 1990eko hamarkadako UK-ko errepideen aurkako mugimendu handia ere inspiratu zuena, GaztEgin-en ezagutu eta islatu nuena: M15, Newbury, Preston, Pollock, Twyford Down, Sollsbury Hill… proposatutako errepide bakoitzean borroka errepikatzen zen.
Mugimendu hori, era berean, inspiratzailea izan da gaur egun arte; izan ere, diogun bezala, gaur egun inoiz baino beharrezkoagoa da baso-suntsiketari eustea. Euskal Herrian basoen aldeko borroka proiektu handiei lotuta dago, nahiz eta 1979an Aezkoako (Nafarroa) mozketa industrialari aurre egin zitzaien. Leizarango Autobidearen aurkako borrokan, besteak beste baso horren defentsa planteatzen zuena (ez bakarrik), kanpaldi iraunkorra egin zen, eta Itoizko urtegiaren aurkako borroka okupazio eta sabotaje ekintza handiengatik gogoratzen da. Azken borroka hori ez zen soilik Urrobi ibaiaren ibarreko basoetara mugatzen, baina hiru erreserba naturali eragiten zien1.
AHTaren aurkako erresistentzia moduak inspiratu zituen zuhaitz-mozketari aurre egiteko 2009an, edo, ondoren, Itsasondon, 2010ean, kateatzeari eusteko, ez tuneletan, baina oso antzeko ezaugarriak dituen meategi batean baizik (baten bat aipatzearren)2. Estatuan, zalantzarik gabe, Les Guilleries (Girona) basoan 2009 eta 2010 artean gertatu zen Oso Tentsi Handiako (MAT) linearen aurkako kanpamendua da nabarmenetako bat. Eta Europan, Frantzian, 11 ZADk (Defandatzeko Eremua) izan ziren, eta famatuena Nantesekoa izan zen, 2009tik aurrerako aireportu-proiektuaren aurka, edo Italiako AHTaren aurkako kanpamentua Susako haranean (otsailean, etxola bati ere su eman zioten).
Munduko beste leku batzuetan badakigu errepresioa gordinagoa dela, baina kanpaldiak eta okupazioak ere gertatzen dira. Nairobiko (Kenya) Karura basoa pixkanaka murrizten ari da hiri-hedapenaren ondorioz. 1998an, hondeamakinak eta 2 milioi dolar baino gehiagoko balioa zuten mozketan erabilitako beste makina batzuk suntsitu zituzten manifestariek baso horretako obrak inbaditu eta gero.
Aktibista maputxeek hainbat komunitateren autokudeaketa-esperientziak gauzatzen dituzte, hala nola Lof Kemkemtrew eta Lof Las Huaytekasenak. Horien helburua, besteak beste, baso-landaketen aurrean bertako baso babestea da. Era berean, ekintza zuzena dago egur-enpresen aurka, batez ere Txilen. Beste kanpaldi batzuk meatzaritzaren aurka egiten dira, hala nola Argentinako MARA proiektuaren aurkako Choyarena, edo Guatemalako La Puya eta beste proiektu batzuen aurka.
https://nora219a.blackblogs.org/en/location
https://wald-statt-asphalt.net/heibo-bleibt
https://ravensburg.klimacamp.eu
https://earthfirstjournal.news/?s=woods
https://desdelsboscos.blogspot.com
https://aplaneta.org/2021/07/12/el-movimiento-de-okupacion-forestal-en-alemania/
Agenda de los campamentos climáticos europeos, acciones y encuentros de activistas del verano 2022
https://aplaneta.org/2022/09/06/bajo-el-hormigon-el-bosque/
https://aplaneta.org/2022/02/22/se-suben-a-los-arboles-para-detener-la-ciudad-policial/
https://aplaneta.org/2022/03/31/solidaridad-en-una-epoca-de-guerra-y-desplazamientos/
1Hori eraikitzeko, EBko Hegaztien babes bereziko bi gune edo eremu (ZEPA) aldatu ziren
2antzeko bidoietan kateatzeak egin zituzten AHTren eta Supersurren aurka Barakaldon 2019an, Txingudiko (Irun) kontsumismoaren aurka 2010ean, eta Bilboko krisi klimatikoaren aurka 2020ean.
aplaneta.org 