Deshazkundean aditua den Carlos Taibo Donostian egongo da aprilaren 27an, «Deshazkundea eta kolapsoa» lelopeko hitzaldia eskaintzeko. Hitzaldia Uliako Mintegien parkean izango da Lumaltik, A Planeta eta CNT erakundeek antolatuta, eta Uliako Lore Baratzak-en laguntzarekin.
Taibok eta beste batzuek urteak daramatzate Deshazkundeari buruz hitz egiten, eta orrialde eta liburu ugari idatzi ditut. Zaila da hemen hori guztia laburbiltzea, zaila da obrarik adierazgarriena edo gaurkotuena aukeratzea. Hala ere, esandakotik asko aplika daiteke egungo krisi sakonean, 2008ko subprimek eragindako krisian, Covid-19aren krisian edo, berriro ere orain, Ukrainako gerrak eragindakoan. Taibok berak 2011n idatzi zuen testu bat dakargu hona (5. edizioa, 2019koa). Aipu zaharkitu batzuk egin diren arren, haren atzealdea garrantzitsua da, batez ere apirilaren 27an jorratuko duen gaia ulertzeko.
CARLOS TAIBO: Zientzia Politikoko irakaslea da Madrilgo Unibertsitate Autonomoan. Deshazkundeari buruzko bere lanak eten dage berrargitaratu dira. Horien artean aipa daitezke: “En defensa del decrecimiento” (Los Libros de la Catarata, Madril, 2009). (Del Lince, Bartzelona, 2014) eta “Colapso. Kapitalismo terminala, trantsizio ekosoziala, ekofaxismoa” (Los Libros de la Catarata, Madril, 2016), “El decrecimiento explicado con sencillez” (2018)
Carlos Taibo en R3: https://drive.google.com/file/d/1Bb4UNFcKy3pUhRJKYFh1EM-iBajU3ZT/view
Jarraian, Carlos Taiboren testua: «Deshazkundea sinpleki azalduta» (PDF)
Ilustrazioak: Pepe Medina
HAIN ONA ETA OSASUNGARRIA AL DA HAZKUNDE EKONOMIKOA? 
Gure herrialdeetan, dirudienez, kontuan hartzen da, aspalditik, hazkunde ekonomikoa gertakari osasungarria dela, eta ondorio positiboak baino ez dituela. Hain da horrela, ezen agintari politiko, ekonomialari eta sindikalista gehienek uste baitute hazkundea falta bada ezinezkoa izango dela jazartzen gaituzten arazo garrantzitsuenetako asko konpontzea. Beste era batera esateko, uste dute hazkunde ekonomikoa dagoen lekuetan gizarte-kohesioa ere badagoela, zerbitzu publikoak arrazoiz finkatuta daudela, pobrezia desagertu egiten dela eta, azken finean, berdintasunak irabazi egiten duela.
Kontua ez da ukatzea une askotan ondorio positiboak ekarri direla hazkunde ekonomikotik. Egin behar dena da galdetu ea iraganean egia izan zitekeena orainaldian oraindik ere hala den edo, are gehiago, aipatzen ari naizen hazkundea gaur egun gure arazo askoren azalpen nagusia ez ote den. Azken ideia hori taxutzeko, dozena erdi bat egitate idatzi beharko dituzu, hazkundeari hainbestetan egozten zaizkion bertuteak arbuiatzera gonbidatzen dutenak.
1. Lehenik eta behin, esan behar da hazkunde ekonomikoak ez duela kohesio sozialik sortzen, edo ez duela behar bezala sortzen. Nahikoa izango da adibide bat proposatzea. Jakina da Txina izugarri hazi dela azken bi hamarkadetan. Inor ez da ausartuko serioski esaten, ordea, milurteko herrialde horrek duela hogei urte erakutsi zuena baino gizarte-kohesio handiagoa erakusten duela gaur egun. Arrazoiak soberan daude esateko, aitzitik, Txinak gero eta tentsio sozial larriagoak dituela ordu hauetan, eta, klabe garrantzitsu batean, desberdintasun handiagoak markatutako eszenatoki batetik sortzen direla. Azken finean, antzeko gertaera bat aipatu dute hamaika aldiz uneko globalizazioaren kritikoek, eta azpimarratu nahi izan dute azken horrek, batzuetan hazkunde-maila oso handiak ahalbidetu dituen arren, ez duela berdintasun handiagorik ekarri.
2. Era berean, ez da inola ere agerikoa hazkunde ekonomikoa lanpostuen sorrerarekin lotzen denik eta, ondorioz, langabezia murriztea ahalbidetzen duenik. Ekonomia kapitalista garatuen azken hamarkadek — Iparraldeko herrialdeetakoak, azkar esateko — hazkunde ekonomiko nabarmena ekarri dute, eta horrekin batera, ordea, lanpostu asko suntsitu dira. Izan ere, are deigarriagoa da, aldi berean, jasaten ari garen kapitalismoa, aldi baterako kontratuak eta prekarietatea bultzatzean, enpleguaren hazkunde azkarra, baina fikziozkoa, ahalbidetu behar zuten neurriak aplikatzera igaro baita. Gure herrialdeen eguneroko errealitateak, beraz, hazkunde eta enplegu gehiagorik gabe identifikatzen duen irudi hori, errazegia, baztertzera behartzen gaitu.
Antzeko zerbait esan behar da, bide batez, mila aldiz errepikatu den beste baieztapen batez: enpresa-etekinen hazkundea osasungarria dela dioena, ekoizpen-inbertsioen hazkunde paralelo bat dakarrelako, eta horrek langabezia murrizten duelako ezinbestean. Oraintsuko esperientziak, ordea, onura horietarako beste patu bat identifikatzera behartzen du: Horren arabera, enpresa-etekinen hazkundea osasungarria da, inbertsio produktiboen hazkunde paraleloa dakarrelako, eta horrek langabezia murrizten du ezinbestean. Espekulazioari, gainerakoan, produktibitate handiago baten bilaketa gehitu zaio, tamalez gehiago ustiatuz, eta ondo egingo genuke Afrikako hainbat gizartetan egiten denaren azterketa zehatz baten bidez berreskuratzea. Latouchek ondorioztatzen du, argudio probokatzaile nabarmenean, afrikarrei laguntzeko modurik onena dela haiek lasai uztea, gure merkataritza-bilbeak, gure teknologia zoragarriak, gure hiri jendetsuak, gure armadak eta gure dirua alde batera utzita.
KAPITALISMOTIK ATERATZEA
Garrantzitsua da azaltzea zer pentsatzen den kapitalismoarekin eta haren etorkizunarekin. Sarritan eztabaidatu da, bereziki, kapitalismoaren barruan beheranzko programa bat imajina daitekeen. Galdera honi erantzutea delikatua dela onartuko dut: deshazkundearen proposamenen artean ezberdintasun nahikoak daude, edozein erantzun borobil soberan egon dadin. Beheraldia, adibidez, banakako aldaketa-proiektu huts gisa ulertuko bagenu, edo lehen aipatu ditudan printzipio eta balioetako bat bakarrik hedatuko bagenu, kapitalismoaren sakoneko logika ia ez litzateke ahulduko.
Baina, hori esanda, komeni da gaineratzea beherapenaren bertsio gehienek kapitalismotik premiaz atera behar dela adierazten dutela. Are gehiago, betiko langile-mugimenduaren borroka askoren eta krisi ekologikoa esan nahi duelako kontzientziatik eratorritakoen arteko sintesi moduko bat aldarrikatzen dute. Argudio hau gogoeta batean oinarritu nahi bada, Marxen lanari buruz, deshazkundearen bertsio horiek esaten digutena bi gauza dira. Alde batetik, obra horrek dituen gabezia ukaezinak zuzendu behar direla iradokitzen dute; izan ere, XIX. mendearen bigarren erdian Marx ez zen jabetu gaur egun, begien bistako arrazoiengatik, erabakigarria iruditzen zaigun arazo baten sakontasunaz: planetaren ingurumen- eta baliabide-mugak. Baina, bestetik, Marxen kritika babestu behar dela adierazi dute, kapitalismoaren, esplotazioaren, soldatapeko lanaren eta merkantziaren berezko elementu gehienak egin zituen.
Kapitalismotik irteteko premia ez da soilik ondorio saihestezinetatik sortzen deshazkundearen proposamenean. Kapitalismoa bera larritzen duen korrosio ikusgarrian oinarri gehigarri bat du gaur egun. Azken horrek erronka desberdinenetara egokitzeko gaitasun izugarria erakutsi badu historikoki, gaitasun hori zalantzan dago gaur egun. Sistema baten eskua, denbora oso laburrean etekinak erruz biderkatu nahirik, agian bere hilobia zulatzen ari dena. Zentzu paraleloan, kapitalismoak iraganean erakutsi zuen eraginkortasun ukaezina – sistema bidegabea, esplotatzailea eta baztertzailea zen, baina gehienetan esperotako emaitzak lortzea ahalbidetzen zuen – badirudi orainaldian azkar ahuldu dela; izan ere, ekonomian esku-hartze publiko oro harro arbuiatu ondoren, enpresa handiek Estatuaren laguntzak jaso dituzte azkenean, eta, azkenean, egungo krisira eraman gaituzten elementu asko berriro agertu direla iragarri dute.
Aurrekoaz gain, arrazoiak soberan daude kapitalismoa argi eta garbi ingurumen-mugen eta baliabideen arazoari aurre egiteko gai ez dela baieztatzeko, halako moldez non, kapitalismoaren beraren iraupenaren babesean, krisi ekologikoa sakondu egingo dela ondorioztatzera gonbidatzen baitu denak. Arlo horretan, bereziki, egungo sistemaren funtsari eusteko ahalegina egiten duen kapitalismo berdea taxutzeko proposamenak baztertu behar dira, hau da, gizakien bizitzak kapitalaren beharretara egokitzen jarraitu behar duela bermatzeko ahalegina egiten dutenak.
Gainera, ez dira fidatu behar ingurumenarekiko eta eskubide sozialekiko ustezko errespetua saldu nahi diguten enpresa horiekin.
Zer egin dute lehenago autopropaganda-modu horiek behar izateko?
(Jarraitzen du – begiratu testu osoa gaztelaniaz)
aplaneta.org 
Deja una respuesta